یکی از سازه‌هایی که در طراحی منظر و فضای سبز و همچنین در طراحی روف‌گاردن‌ها، خیلی رایج است، پرگولا نام دارد. معمولاً افراد این سازه را با سازه‌های بیرونی دیگر مثل آلاچیق، داربست گیاهان، طاق‌های ورودی و حتی سایبان‌های پارک ماشین اشتباه می‌گیرند. در این مقاله می‌خواهیم از صفر تا صد پرگولا را معرفی کنیم؛ از تعریف و معرفی انواع طرح پرگولا گرفته تا نحوه‌ی اجرای پرگولا.
پرگولا چیست؟
پرگولا، سازه‌ای بیرونی متشکل از چند ستون است که شبکه‌ی تیرهای سقف را نگه می‌دارند و این سقف شبکه‌ای ممکن است باز یا بسته باشد. پرگولا هم می‌تواند متصل به ساختمان باشد هم به‌صورت سازه‌ای مستقل در فضای بیرونی تعریف شود.
به‌نقل از وب‌سایت backyardville سابقه‌ی استفاده از پرگولا به اوایل سده‌ی هفدهم میلادی برمی‌گردد که اروپایی‌ها در باغ‌های خود به‌عنوان سازه‌ای برای تعریف معابر و همین‌طور نگهداری گیاهانی مثل تاک‌های انگور به کار می‌بردند. بعد از رنسانس، پرگولاها رایج‌تر شدند و ایتالیایی‌ها و فرانسوی‌ها در قسمت‌های مختلفی از خانه‌های خود، این سازه را برپا می‌کردند. حتی مصریان قدیم نیز به استفاده از این سازه‌ها در باغ‌های خود شناخته‌شده هستند.
کاربردها
پرگولا می‌تواند پوششی برای پیاده‌روها یا مسیرهای رفت‌وآمد در فضاهای بیرونی باشد؛ مخصوصاً اگر به گیاهان رونده مزین شود. باید توجه داشت که نباید این سازه را با داربست اشتباه گرفت؛ چراکه در داربست‌ها معمولاً مباحث زیبایی‌شناسی و کاربرد در نظر گرفته نمی‌شود، موضوعاتی که برای طراحی و اجرای پرگولا در اولویت هستند.
از این سازه همچنین می‌توان به‌عنوان محل نشستن یا غذاخوری استفاده کرد. با تعبیه‌ی مبلمان، باربیکیو، آتش‌دان یا هر وسیله‌ی دیگری که برای یک دورهمی خانوادگی، کاری یا دوستانه نیاز است، می‌توان پرگولاها را به نشیمنی دلچسب تبدیل کرد.
پرگولاها را می‌توان برای پوشش باغچه‌های حیاط نیز به کار برد که علاوه بر ایجاد نیم‌سایه در روزهای گرم، به‌منزله‌ی سازه‌ای برای نگهداری گیاهان خواهند بود.
مزایا
- ایجاد فضای تعریف‌شده در محیط بیرونی برای کاربری‌های مختلف
- ایجاد بستری برای رشد گیاهان رونده و پیچکی یا آویزان کردن گلدان‌های تزیینی
- ایجاد فضای نیمه‌باز که از نظر تهویه برای پخت‌وپز و برپایی آتش مناسب است.
- ایجاد نقطه‌ی کانونی در طراحی فضای سبز بیرونی
- نیاز به زیرساخت، امکانات یا بستر خاصی ندارد.
معایب
- به‌دلیل جنس (معمولاً پرگولا با چوب ساخته می‌شود) و ساختار (سقف باز و فضای نیمه‌باز)، در همه‌ی اقلیم‌های آبوهوایی قابل‌اجرا نیست.
- نمی‌توان از این سازه به‌عنوان سایبان استفاده کرد، زیرا ساختار مشبک آن تنها اندکی سایه ایجاد می‌کند.
- نمی‌توان آن را به‌عنوان فضایی کاملاً خصوصی در نظر گرفت.
ساخت و اجرای انواع پرگولا برای حیاط آپارتمان، ویلا و باغ شما توسط گروه حرفه‌ای آرکانوژا>>>
انواع
پرگولاها را می‌توان هم از نظر شکل و طرح و هم از نظر جنس دسته‌بندی کرد. طبقه‌بندی آن‌ها بر اساس جنس بیشتر رایج است و به همین دلیل در بحث انواع طرح پرگولا فقط به عناوین بسنده می‌کنیم؛ اما در مورد انواع متریال‌هایی که برای ساخت پرگولا استفاده می‌شود، مفصل‌تر توضیح خواهیم داد.
انواع طرح پرگولا
- سقف باز
- شیروانی
- بادبانی
- خورشیدی
انواع پرگولا بر اساس جنس
پرگولا چوبی
زیباترین و پرطرفدارترین نوع این سازه، پرگولا با چوب است که می‌تواند با انواع مختلف چوب ساخته شود. پرگولا چوبی نیاز به نگهداری بیشتری نسبت به سایر متریالها دارد، زیرا چوب در برابر شرایط آبوهوایی مختلف حساس است. البته ظهور ترمووود در سال‌های اخیر تا حد زیادی این مشکل را حل کرده است (ترمووود، چوب فرآوری‌شده در دماهای بالا است که مقاومت بیشتر نسبت به چوب معمولی دارد).
پرگولا فلزی
فلزاتی مانند آلومینیوم و فولاد برای ساخت پرگولا مناسب هستند، زیرا هم در برابر شرایط آبوهوایی مقاوم‌اند و هم از انعطاف‌پذیری خوبی برای طراحی‌های مختلف برخوردارند.
فلز نسبت به چوب هزینه‌ی بیشتری دارد؛ ولی در عوض به مراقبت کمتری نیاز دارد. فلزهای ضدزنگ در برابر نور، باران، افزایش و کاهش دما مقاوم هستند.
پرگولا با وینیل یا PVC
وینیل و pvc به‌دلیل مقاومت و پایداری بسیار زیاد در برابر برف، باد و باران سنگین، متریال‌های بسیار مناسبی برای ساخت پرگولا هستند. این متریالها که در سال‌های اخیر باب شده‌اند، ظاهری مدرن به فضای بیرونی می‌دهند.
پرگولا با چوب پلاست
چوب پلاست در واقع متریالی صنعتی متشکل از الیاف چوب و پلاستیک‌های بازیافتی است که به چوب طبیعی شباهت زیادی دارد. از این رو می‌تواند جایگزینی مناسب برای پرگولای چوبی باشد؛ چراکه هم ظاهر چوب را داراست و هم مقاومت مناسبی در شرایط آبوهوایی مختلف دارد.
پرگولا فایبرگلس
پرگولاهای فایبرگلس طول عمر بسیار زیاد و شرایط نگهداری آسانی دارند. رنگ‌آمیزی بر روی این متریال ماندگاری بالایی دارد، چون فایبرگلس رطوبت را جذب نمی‌کند. تیرهای فایبرگلس نسب به نمونه‌های چوبی و وینیلی، می‌توانند فواصل طولانی‌تری را پوشش دهند و اصطلاحاً شکم نمی‌اندازند. در کنار همه‌ی این مزایا، نباید از این نکته غافل شد که قیمت پرگولاهای فایبرگلس نسبت به پرگولا با چوب و پی‌وی‌سی بیشتر است.
اجرای پرگولا
پرگولا هم به‌صورت پیش‌ساخته و هم به‌صورت اجرا در محل قابل‌اجرا است. ضمناً شکل و اندازه‌ی آن می‌تواند بسته به خواست کارفرما مربع، مستطیل، منحنی و حتی شکل‌های سفارشی در اندازه‌های دلخواه باشد. فقط در نمونه‌های پیش‌ساخته و آماده چنین امکانی فراهم نیست.
ساخت پرگولا کاری نیست که هرکسی از پس آن بربیاید و بهتر است به متخصصین سپرده شود؛ اما برای اینکه یک دید کلی به فرآیند ساخت این سازه‌ی زیبا داشته باشید، مراحل اجرای آن را به‌طور خلاصه در اینجا شرح داده‌ایم.
اجزا
- اجزای اصلی: ستون‌ها، تیرها
- اجزای اضافی: سقف‌ها و سایبان‌های جمع‌شونده، پرده، نورپردازی، گیاهان تزیینی، دیوارهای سبک
نحوه ساخت و نصب پرگولا
ابتدا در فضای بیرونی یا روف گاردن خود یک بخش مسطح برای ساخت این سازه انتخاب کنید. اگر قسمت مسطح در حیاط ندارید، با حذف سطح خاک و کندن زمین، آن را ایجاد کنید.
همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، ساختار شبکه‌ای سقف پرگولا تنها سایه‌ی اندکی فراهم می‌کند. پس در صورت امکان محل قرار گرفتن این سازه را در نزدیکی درختان سایه‌دار در نظر بگیرید تا در تابستان از تابش مستقیم آفتاب در امان باشید.
پیش از اجرا، حتما نقشه‌ای از پرگولای خود تهیه کنید تا بتوانید مکان ستون‌ها و ابعاد و اندازه‌ها را دقیق پیاده کنید. سپس با توجه به نقشه، نقاط قرارگیری ستون‌ها در داخل زمین را علامت‌گذاری کنید. برای حفر سوراخ‌های ستون‌ها، می‌توانید از یک دستگاه حفاری یا کلنگ و بیل بهره ببرید. عمق گودبرداری باید به اندازه ¼ ارتفاع ستون باشد. همچنین ابعاد حفره باید به دو برابر بزرگ‌تر از ابعاد ستون باشد.
در مرحله‌ی بعد، بتن یا سیمان را آماده کرده و در داخل حفره بریزید تا ستون در جای خود ثابت و محکم شود. برای تراز شدن ستون نیاز است آن را به پشت‌بند مجهز کنید. سپس اجازه دهید بتن به‌مدت ۴۸ ساعت در این وضعیت باشد. یادتان نرود در این مدت سطح بتن را مرطوب نگه دارید.
تیرهای اصلی را در چهار طرف به ستون‌ها وصل کنید. برای اتصال می‌توانید از میخ یا پلیت‌های مخصوص استفاده کنید. به این صورت که در انتهای هر کدام از اعضای عمودی و افقی یک زاویه‌ی ۴۵ درجه ببرید و با پلیت و میخ به یکدیگر متصل کنید.
برای اتصال تیرهای فرعی متقاطع با تیرهای اصلی، با درنظرگرفتن تعداد تیرها، شکاف‌های لازم را به‌اندازه‌ی ابعاد عرضی تیرها ایجاد کنید. این شکاف‌ها می‌توانند به اندازه‌ی یک‌سوم ارتفاع تیرها ایجاد شوند.
اکنون سازه‌ی شما در شکل اولیه‌ی آن آماده است؛ سایر اجزا را بنا بر خواست خود می‌توانید به این سازه اضافه کنید.
تفاوت پرگولا با آلاچیق و سایر سازه‌های فضای بیرونی
انواع سازه‌های فضای بیرونی از جمله پرگولا، آلاچیق، طاق ورودی، داربست گیاهان، سایبان‌های ماشین و پارکینگ‌های پیش‌ساخته ممکن است شباهت‌هایی با یکدیگر داشته باشند؛ اما عامل مهمی مثل کاربری، آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.
در این میان، پرگولا که در واقع نوعی آلاچیق است ممکن است با سایر انواع رایج آلاچیق اشتباه گرفته شود. تفاوت عمده‌ی این دو در این است که آلاچیق دارای سقف و معمولاً به‌شکل فضایی محصور و بسته بوده و شکل رایج آن دایره‌ای است. کف آلاچیق معمولاً نسبت به زمین ارتفاع دارد و حریم خصوصی آن غالباً نسبت به پرگولا بیشتر است.
برای ساخت انواع پرگولا می‌توانید از گروه طراحی و اجرای آرکانوژا کمک بگیرید. ما همواره در کنار شما هستیم تا هرآنچه که محیط اطرافتان را برایتان دلنشین‌تر می‌کند، خلق کنیم.
منابع: thespruce | backyardville | homesteadstructures | wikisakhtemoon
